(www.vknews.com) : ಕಳೆದ ವಾರದ ‘ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್; ನಾವು ಮೋಸ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದೇವೆ’ ಎನ್ನುವ ಬರಹವು ಸಣ್ಣ ಮಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಚರ್ಚೆಗೀಡಾಗಿಸಿದೆ. ಓದಿದವರ ಪೈಕಿ ಬಹುತೇಕರು ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರೂ ಕೂಡ, ಕೆಲವು ಮಂದಿ ನಾನು ಬರೆದ ವಿಚಾರ ಸರಿಯಿಲ್ಲ, ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ನಿಂದ ಮೋಸ ಹೋಗುವಂತದ್ದೇನೂ ಇಲ್ಲ ಎಂಬ ವಾದವನ್ನಿಟ್ಟಿದ್ದರು. ಹಾಗಾಗಿ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಇಣುಕಿ ನೋಡಬೇಕಾಯ್ತು.
Network Marketing ಎಂಬುವುದು ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ನೇರವಾಗಿ ಮಾರಾಟಮಾಡುವುದು, ಅಂದರೆ ಯಾವುದೇ ಮಧ್ಯವರ್ತಿಯ ಸಹಾಯವಿಲ್ಲದೆ ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಕಂಪನಿಯಿಂದ ಬೇಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಮಾರುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ಇದನ್ನು Multi Level Marketing, Refferal Marketing, Direct Selling, Social Selling ಎಂಬಿತ್ಯಾದಿ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
ಆದರೆ, ನಾನು ಕಳೆದ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿದ ವಿಚಾರ ಇದೇ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಈಗ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ದಂಧೆಯ ಕುರಿತು. ಅಂದರೆ, ಇಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವ್ಯವಹಾರ ನಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ, ವಸ್ತುಗಳ ಮಾರಾಟವೂ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಒಂದು ಮೊತ್ತವನ್ನು ನಿಕ್ಷೇಪಿಸಿ ಅದರಿಂದ ಪ್ರತಿದಿನ/ವಾರ/ತಿಂಗಳಿಗೆ ಯಾವುದೇ ದುಡಿಮೆಯಿಲ್ಲದೆ ಲಾಭ ಗಳಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ. ಒಂದರ್ಥದಲ್ಲಿ Pyramid Scheme. ಇದನ್ನು ಕೂಡ MLM ಪ್ರಬೇಧದಡಿಯಲ್ಲೇ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. Multi level marketing ಅಥವಾ network marketing ನಿಂದ ಒಂದು ವಸ್ತುವನ್ನು ಗ್ರಾಹಕನಿಗೆ ಕಂಪೆನಿಯಿಂದ ನೇರವಾಗಿ ಮಾರಾಟಮಾಡಿ ಅದರಿಂದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಾಭ ಗಳಿಸಿದವರಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಜೊತೆಗೆ ಇಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ refferal ಮೂಲಕ ಜನರನ್ನು ಸೇರಿಸಿ ಹೋದಂತೆ sales ನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಕಮಿಷನ್ ಮತ್ತು ಬೋನಸ್ ಮೂಲಕ ಹಣ ಗಳಿಸಬಹುದು.
ಈಗ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವುದು ಬಹುಶಃ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಪಿರಮಿಡ್ ಯೋಜನೆ. ಇಲ್ಲಿ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಹಣ ಗಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಆರಂಭಿಕ ಪ್ರವರ್ತಕರು ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೂಡಿಕೆದಾರರನ್ನು ನೇಮಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಪಿರಮಿಡ್ ಅಥವಾ ಚೈನ್ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಮುಂದುವರಿಯುತ್ತದೆ ಹಾಗೂ ಪ್ರತಿ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಲೇ ಹೋಗುತ್ತದೆ.
Direct selling ಮತ್ತು pyramid scheme ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸವನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ,
* Direct selling;
1) 3-5 ವರ್ಷದೊಳಗೆ ಗರಿಷ್ಟ/ದೊಡ್ಡ ರೀತಿಯ ಆದಾಯ ಗಳಿಸಲು ಪ್ರತಿದಿನ ಕನಿಷ್ಟ 7-10 ಗಂಟೆ/ವಾರದ ತನಕ ದುಡಿಯಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
2) ವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸದೆ ಜನರು ಖರೀದಿಸುವ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳು ಇಲ್ಲಿದೆ.
3) ಸೇವೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಬಹುತೇಕ ಕಮಿಷನ್ ಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.
*Pyramid Scheme;
1) ವೇಗವಾದ ಮತ್ತು ಸುಲಭವಾದ ಆದಾಯದ ಭರವಸೆ ನೀಡುತ್ತದೆ.
2) ಯಾವುದೇ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಉತ್ಪನ್ನ/ಸೇವೆಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ.
3) ಹೊಸ ಸದಸ್ಯರನ್ನು ಶುಲ್ಕ ವಿಧಿಸಿ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಟ್ರೈನಿಂಗ್ ಮೆಟಿರಿಯಲ್ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಆದಾಯ ಗಳಿಸುತ್ತಾರೆ.
– ಇದು direct selling ಮತ್ತು pyramid scheme ನಡುವಿನ ವ್ಯತ್ಯಾಸ. ಪಿರಮಿಡ್ ಸ್ಕೀಮ್ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ನಿಷೇಧಿಸಿದ ಒಂದು ವಹಿವಾಟಾಗಿದೆ.
ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿದೆ. ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಬಹು-ಹಂತದ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾದ ಕೆಲವು ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಬಹು-ಮಟ್ಟದ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಯೋಜನೆಗಳು ಸಹ ಇವೆ, ಏಕೆಂದರೆ ಅವುಗಳು ಎಂಎಲ್ಎಂ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡುವ ಮುಗ್ಧ ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ಬಲೆಗೆ ಬೀಳಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆದಾರರು/ಪ್ರವರ್ತಕರು ನೇರವಾಗಿ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಂದ ಆದಾಯವನ್ನು ಪಡೆಯಲಾಗುವುದು ಎಂಬ ಭರವಸೆ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಅಂತಹ ಭರವಸೆಗಳು ಎಂದಿಗೂ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ದೊಡ್ಡ ನಷ್ಟವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಗ್ರಾಹಕರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರೀತಿಯ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ವಂಚನೆ ತಂತ್ರಗಳನ್ನು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಿದೆ. ಈ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಯೋಜನೆಗಳು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನೇರ ಮಾರಾಟ ಮಾರ್ಗಸೂಚಿಗಳು 2016 ಮತ್ತು ಬಹುಮಾನ ಚಿಟ್ಗಳು ಮತ್ತು ಹಣ ಪರಿಚಲನೆ ಯೋಜನೆಗಳು (ನಿಷೇಧ) ಕಾಯ್ದೆ 1978 ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿಲ್ಲ.
ಇದೇ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ, ಬಹುಲಾಭದ ಭರವಸೆಯಿಟ್ಟು ಮುಗ್ಧ ಜನರನ್ನು ಮೋಸ ಮಾಡಿದ 500 ರಷ್ಟು ಕಂಪೆನಿಗಳ ವಿವರ ಇಲ್ಲಿದೆ. https://networkingeye.com/2013/07/scam-companies-new-updated-list/
ಕಳೆದ ಲೇಖನದಲ್ಲಿ ನಾನು ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಾದ ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸದೆ, ಜಾಹಿರಾತಿನ ಮೋಡಿಯಲ್ಲಿ, ಅಧಿಕ ಲಾಭದಾಸೆಗೆ ಮಣಿದು ಮೋಸ ಹೋಗುವ ಬಗ್ಗೆ ಎಚ್ಚರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಬರೆದಿದ್ದೆ. ಆದರೆ, ಎಲ್ಲೂ ಮೋಸವಾಗಿಲ್ಲ ಎನ್ನುತ್ತಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಾಭಗಳು ಗಳಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ ಎನ್ನುವ ಮಾನದಂಡದಡಿಯಲ್ಲಿ ಅವಲೋಕನ ಮಾಡುವಷ್ಟು ಮನಸ್ಸನ್ನೂ ತೋರದೇ ಇದ್ದುದು ವಿಪರ್ಯಾಸ. ಅಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲೂ ಎಲ್ಲಾ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಮೋಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಅಕ್ರಮ ನಡೆಸುತ್ತದೆ ಎಂದು ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿರಲಿಲ್ಲ.
ಆದರೆ, ಕೊರೋನಾ ಕಾಲದ ಲಾಕ್ಡೌನ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅತೀ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಬಂದ ಒಂದು ಯೋಜನೆ, ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಮೊತ್ತವನ್ನು ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿ ಅದರ ಜೊತೆಯಲ್ಲೇ ನಾವು ಹೂಡಿಕೆದಾರರನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರತಿದಿನ 4-6% ದಷ್ಟು ಲಾಭಗಳಿಸುವುದು. ಇದು ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಿಸುತ್ತಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವಸ್ತುವಿನ ಮಾರಾಟ/ಯಾವುದೇ ಸೇವೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಹೊರತಾಗಿ ಹೂಡಿಕೆದಾರರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಆದಾಯ ಬರುತ್ತದೆ. ಹಾಗಿರುವಾಗ ಈ ಒಂದು ಯೋಜನೆಯನ್ನು pyramid scheme ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಬಹುದು. ಇದು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಿಷೇಧಕ್ಕೊಳಪಟ್ಟ/ಕಾನೂನುಬಾಹಿರ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆ ಎಂಬುದು ಕೂಡ ಗಮನದಲ್ಲಿಡಬೇಕಾಗಿದೆ.
ಒಟ್ಟಾರೆ ನೋಡುವುದಿದ್ದರೆ, ಎಂಎಲ್ಎಂ ಕಾನೂನುಬದ್ಧವಾಗಿದೆಯೋ ಇಲ್ಲವೋ ಎಂಬುದು ಜಾಗತಿಕ ಗೊಂದಲವಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ಎಂಎಲ್ಎಂ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಅಕ್ರಮ ಪಿರಮಿಡ್ ಯೋಜನೆ ಎಂದು ನಂಬುವ ಜನರಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಈ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ಅಕ್ಷರಶಃ ಬೆಂಬಲಿಸುವ ಜನರೂ ಇದ್ದಾರೆ. ತರ್ಕಬದ್ಧ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಲ್ಲಿ, ಎಲ್ಲಾ ನೇರ ಮಾರಾಟ / ಎಂಎಲ್ಎಂ / ನೆಟ್ವರ್ಕ್ ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಕಾನೂನುಬಾಹಿರವಲ್ಲ ಮತ್ತು ಕ್ರಾಂತಿಕಾರಿ ಎಂಎಲ್ಎಂ ಎಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕಂಪನಿಯು ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತವಲ್ಲ. ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ಎಂಎಲ್ಎಂ ಕಂಪನಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ, ಅನ್ಯಾಯದ ವ್ಯಾಪಾರ ಅಭ್ಯಾಸಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಲವು ವಿತರಕರ ಉತ್ಪ್ರೇಕ್ಷಿತ ತಪ್ಪು ನಿರೂಪಣೆಗಳು ಈ ಉದ್ಯಮವನ್ನು ವಿವಾದಾಸ್ಪದವಾಗಿಸುತ್ತದೆ.
ಎಲ್ಲಾ ಕಡೆಯಲ್ಲೂ ನಾವು ಎಚ್ಚರವಾಗದಿದ್ದರೆ, ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದ ನಷ್ಟ ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಅನುಭವಿಸಬೇಕಾದೀತು.
– ಹಕೀಂ ಪದಡ್ಕ
ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡಿಗ ನ್ಯೂಸ್
ಹಕೀಂ ಪದಕ್ಕ ರವರೆ….ಇದರಲ್ಲಿ ಮೋಸ ಹೋಗಿ ಸುಮಾರು 4-5 ಲಕ್ಷ ರೂಪಾಯಿಯನ್ನು ನಾನು ಕಳೆದು ಕೋಂಡಿದ್ದೇನೆ.multilevel marketing ನಿಜ. ಆಗಿರಬಹುದು, ಆದರೆ ನಮ್ಮನ್ನು ಸೇರಿಸುವಾಗ ಸಂಪೂರ್ಣ ಸುಳ್ಳು ಗಳನ್ನು ಹೆಳಿ (ಚೈನ್ ಬಿಸಿನೆಸ್ ಎಂಬುವ ವಿಚಾರ ಯಾರಲ್ಲೂ ಹೆಳಲ್ಲ) ಇಸ್ಲಾಂ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಕಾರ ಹರಾಂ ಬಿಸಿನೆಸ್ ನಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬೇಸರದ ಸಂಗತಿಯೆಂದರೆ ಇದರಲ್ಲಿ ದೀನಿ ಬಿರುದುದಾರಿ ಮೋಸ ಮಾಡುವ ಜಾಲದಲ್ಲಿ ಇದ್ದಾರೆ.
ಹೌದು, ಬಹುತೇಕ ಮಂದಿ ಮೋಸ ಹೋಗಿರುವ ಘಟನೆ ನನಗೂ ಗೊತ್ತು. ಹೆಲವೊಂದು ಕಂಪೆನಿಗಳಷ್ಟೇ ಲೀಗಲಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಉಳಿದ ಹೆಚ್ಚಿನವು ಮೋಸದ ಜಾಲಗಳೇ.. ಹೆಚ್ಚು ಗಳಿಸುವ ಆಸೆಯಲ್ಲಿ, ಎಚ್ಚರ ತಪ್ಪಿದರೆ ಇದ್ದಿದ್ದನ್ನೂ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದೀತು…
ತಾವು ಮೋಸ ಹೋದ ರೀತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿ ಬರೆಯಿರಿ. ಇತರರಿಗೆ ಪಾಠವಾಗಲಿ..
Your email address will not be published. Required fields are marked *
Copyright © 2010 ವಿಶ್ವ ಕನ್ನಡಿಗ ನ್ಯೂಸ್. All Rights Reserved.